قرآن و معارف قرآنی
رجاء ابوعلی؛ احمد عارفی
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی درصدد کشف جهانبینی گوینده از طریق بررسی نحوه گفتمان با شرایط برونمتنی است. وان دایک زبان را حامل ایدئولوژی گوینده و دارای بار قدرت میداند. او در گفتمان انتقادی، به تأکید بر ویژگیهای مثبت خود و ویژگیهای منفی دیگری، تأکید بر طرد ویژگیهای مثبت دیگری و ویژگیهای منفی خودی در ساختارهای خرد واژگانی، ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی درصدد کشف جهانبینی گوینده از طریق بررسی نحوه گفتمان با شرایط برونمتنی است. وان دایک زبان را حامل ایدئولوژی گوینده و دارای بار قدرت میداند. او در گفتمان انتقادی، به تأکید بر ویژگیهای مثبت خود و ویژگیهای منفی دیگری، تأکید بر طرد ویژگیهای مثبت دیگری و ویژگیهای منفی خودی در ساختارهای خرد واژگانی، نحوی، بلاغی، معنایی، استدلالی و کنشی اشاره دارد. سوره هود دارای گفتگوی حضرت نوح و قومش است که دو طرف گفتگو سعی در تأکید ویژگیهای مثبت خود و ویژگیهای منفی دیگری و طرد ویژگیهای منفی خود و ویژگیهای مثبت دیگری است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و تحلیل گفتمان انتقادی وان دایک درصدد تحلیل گفتمان نوح(ع) و قومش در سوره هود است. این پژوهش ثابت میکند که در سوره هود، گفتمان نوح، با وجود سرسختیها و تهدیدها و تحقیرهای قومش علیه او، بیشتر برپایه تقویت ویژگیهای مثبت خود و ویژگیهای منفی قومش با نرمی و مدارا و زبانی انعطافپذیر و پرسشی و دارای بار عاطفی سرشار از نوع دوستی برپایه مردم سالاریِ دینی و استدلال منطقی برای به تفکر واداشتن قومش جهت دوری از سرسختی است که با کاربست صورتهای مختلف زبانی، گفتمان را با در نظر گرفتن منفعت خود و قومش، به سمت خود تغییر میدهد تا آنان را به راه راست هدایت نماید، در حالیکه گفتمان قومش، با کاربست صورتهای مختلف زبانی، سعی در تغییر جهتِ قدرتِ گفتمان به نفع خود و به ضرر حضرت نوح با خشونت و تهدید و زبانی انعطافناپذیر و قطعیت و سختسری در کلام برپایه دیکتاتوری بدون استدلال منطقی را برپایه دیکتاتوری دارند.